Lại lịch

Năm cùng tháng tận, nhìn người thấy người chộn rộn. Có lẽ người ta cần một chút gì để khuấy lên cái tẻ nhạt của cả một năm qua. Khuấy lên cả cặn cùng đục.

Đôi khi cũng có chút ngỡ ngàng. Như trưa nay đi ăn cơm. Ngập ngừng không ngồi xuống bàn ăn. Vì trên bàn không thấy cơm mà bày những bia cùng nem, bánh tráng, mít trộn và bún. Hoá ra nhà hàng chiêu đãi, miễn phí. Kinh doanh thời thị trường có khác.

Tối nay còn một cuộc họp. Mai tất niên, cả ngày. Mốt tất niên, cũng cả ngày. Haizz.


Hôm thứ Bảy cũng tất niên. Nói chuyện loanh quanh nói đến chuyện tử vi. Hoá ra ít người biết, rằng năm mới theo tử vi được tính từ tháng 11. Âm lịch, dĩ nhiên, đâu phải ngẫu nhiên đó là tháng Tý (đứng đầu 12 con giáp). Nhà nhà ăn Tết Nguyên đán, vào thời điểm hết tháng Sửu sang tháng Dần. Gọi là cuối Chạp qua Giêng.


Âm lịch, căn bản dựa trên mặt trăng, một vòng quay quanh trái đất được quy thành một tháng. Trong nhiều ngôn ngữ, trăng và tháng là cùng một chữ.

Thời điểm mặt trăng nằm chính giữa trái đất và mặt trời gọi là điểm Sóc. Ngày chứa điểm Sóc là ngày Sóc, cũng chính là ngày đầu tiên của một tháng. Tháng chứa ngày Đông chí là tháng Tý, quen gọi tháng 11. Cứ thế tính cho đến ngày Đông chí tiếp theo (tức thị tháng 11 năm sau).

Thường một vòng như vậy đủ 12 tháng. Tý Sửu Dần ... Hợi. Hay 11, 12, 1, ... 10.

Nếu có tháng nào đó không chứa Trung khí thì năm ấy sẽ là năm nhuận.

Các điểm Trung khí chia đường Hoàng đạo thành 12 phần bằng nhau. Quan trọng nhất có thể kể bốn Trung khí: Xuân phân, Hạ chí, Thu phân và Đông chí.

Tháng đầu tiên sau Đông chí mà không chứa Trung khí nào thì sẽ là tháng nhuận. Tháng nhuận được gọi tên giống hệt như tháng kế trước nó (thêm chữ "nhuận" để phân biệt). Năm nhuận có tháng nhuận, thành ra có tới 13 tháng.


Âm lịch, cách tính nghe có vẻ rắc rối. Không nặng tính toán học như dương lịch. Nhưng rõ ràng mang tính thiên văn học. Không ngạc nhiên khi phù hợp với tử vi. Điều đầu tiên, là chu kỳ bắt đầu từ tháng Tý, tức tháng 11 vậy ...


Trong khi chúng ta vẫn dựa vào năm dương lịch, nhiều công ty Âu châu lại bắt đầu năm tài chính của họ vào tháng 11. Dĩ nhiên, tính theo dương lịch. Họ tổng kết tài chính vào tháng 10.

Chỉ là trùng hợp ngẫu nhiên?