Nghĩa & Lợi

Nay hay nói, quyền lợi và nghĩa vụ.

Theo Phạm Thượng Chi, nghĩa vụ, tiên nho nói nghĩa, quyền lợi, tiên nho nói lợi.

Xưa đề cao nghĩa, nhắc đến trong tam cương, nhắc đến trong ngũ thường.

Xưa coi thường lợi, dù biết đời không ngoài lợi và danh.

Mảng vui cơm tấm, ổ rơm

Tuy rằng cũ kỹ mà thơm sạch lòng

Hơn ai gạo tám, lầu hồng

Đem thân luồn cúi vào vòng lợi danh

Cũng PTC, cho rằng, người phương Tây đem đến sự đề cao quyền lợi. Con người đòi hỏi đủ thứ quyền (lợi).

Kịp đến ở chính quốc, người Tây nhận ra sự thiếu sót của một xã hội thực dụng. Họ bắt đầu tuyên truyền việc nâng cao bổn phận và nghĩa vụ.

Tội nghiệp cho những xứ thuộc địa cũ, bị loá mắt bởi sự hào nhoáng của văn minh, đắm chìm trong bã vinh hoa. Nay trở nên "vật chất" hơn hết thảy, dù không còn là thuộc địa.

Hoặc giả, có xứ thuộc địa, vốn cũng chỉ luôn là thuộc địa. Xưa, học chữ nghĩa, vốn từ thầy Tàu. Học, cũng không đến nơi đến chốn.

Hoặc giả nữa, truyền thống chỉ là, người mới đến, đả phá cái cũ. Cho đến tận khi, cái mới, đã trở thành cũ. Cũ còn hơn cũ ...