Thứ Hai, 25 tháng 7, 2022

Gièm

 Đinh Lễ là cháu gọi Lê Lợi bằng cậu, cùng tham gia khởi nghĩa Lam sơn và sau đó tử trận. Lê Lợi lên ngôi vua, bèn truy ban quốc tính, nên sử thường chép là Lê Lễ.

Đời sau nhiều người nhầm với một Lê Lễ khác. Lê Lễ này, không rõ có được ban quốc tính?, vốn là gia nhân của nhà Lê Lợi, có sức khoẻ, thường theo sát Lê Lợi, lập được nhiều công lao. Khi lên ngôi vua, Lê Lợi bảo công Lễ lớn, nhưng tài không có nên cho làm Nhập nội thị trung. Lúc sắp mất vua rơi nước mắt, nói sau này không còn ta e Lễ không được tin dùng.

Sử chép sau Lễ bị Nguyễn Thị Lộ gièm nên bị giáng làm Thái tử thiếu bảo.


Nhiều người đọc sách đọc đến đoạn này thì phán, rằng Lệ chi viên nếu vậy chưa hẳn đã là án oan. Lão chỉ thấy buồn cười cho mấy kẻ đó.

Chính Lê Lợi đã từng biết rằng, Lễ không đủ tài, cho làm quan không phải để làm việc mà chỉ để trả ơn. Thời phong kiến, đền đáp công lao dường như không có cách nào khác? Chỉ thương hại những chế độ ngày nay còn không thoát khỏi thói đó. Thưởng công bằng chức tước khác nào bảo họ tham nhũng mà hưởng vinh hoa. Lại chiếm chỗ người làm việc thì bảo sao chế độ không thối nát?

Nếu không đủ năng lực, dẫu có công lao cũng nên ở đúng chỗ. Không rõ Nguyễn Thị Lộ là người thế nào, nhưng chẳng phải việc ấy là có đầu óc sao? Vì một chữ gièm mà buông lời độc ác, thật uổng công đọc sách.




Không có nhận xét nào: