Ngôn ngữ và tư duy

Hôm trước, mình có đọc một bài viết dài của nhà văn Võ Phiến, nói về tiếng Việt. Trong đó có chi tiết thế này: các sự việc trong tiếng Việt thường được trình bày theo thứ tự thời gian.

Ví dụ câu: Ông ta đi săn về. Thực ra, ý chính của câu là ông ta mới về, bổ ngữ đi săn để chỉ ông ta từ đâu về thôi. Trong một số ngôn ngữ khác cách trình bày thường là: Ông ta về sau cuộc đi săn.

Ý nhà văn là, không quan tâm đến ý chính, phụ, không chú ý trọng tâm nội dung, tiếng Việt cứ việc mô tả theo trình tự thời gian.


Điều đó nó từa tựa tư duy thế này: mình định gọi điện thoại cho anh A. Trên một chiếc điện thoại hiện đại, mình chọn ứng dụng Phone, bấm số anh A. Hơn một chút, mình nhấn trợ giúp để tìm số của anh A trong Danh bạ, có thể mình sẽ nhìn thấy số điện thoại di động và cả số điện thoại nhà, số điện thoại nơi làm việc của anh A nữa.

Mình thử cách thứ hai, không mở ứng dụng Phone mà mở ứng dụng Danh bạ. Ở đó mình tìm tên anh A, và thấy ngoài cách gọi cho anh A, vào một số điện thoại nào đó, mình còn có thể chat, hay email, hay một vài dạng liên lạc khác đến anh A.

Đôi khi, quan trọng là nói chuyện với anh A, bất kể hình thức, chứ không nhất thiết phải gọi điện thoại. Vấn đề là tư duy thế nào để đi đến đó? Nếu nghĩ trọng tâm là anh A, thậm chí có thể nhắn tin qua ai đó mà trước đó không nghĩ đến.

Mình sử dụng sản phẩm của người ta, mà còn chưa đến nơi đến chốn, nói gì tới chuyện phát triển sản phẩm tốt cho người khác sử dụng.


Mình nhớ lại ngày trước, nói chuyện với các giám đốc theo học lớp của các doanh nhân Mỹ dạy về kinh doanh. Có bài về ngành nghề kinh doanh, một giám đốc nói: công ty tôi kinh doanh in ấn quảng cáo. Thầy bảo, nếu anh nghĩ rộng hơn, công ty anh có thể kinh doanh ngành quảng cáo. Như vậy, ngoài in ấn anh còn có thể làm nhạc, phim hay quảng cáo trên web nữa. Cơ hội của anh sẽ lớn hơn, mà kiến thức nghề nghiệp cũng tốt hơn. Hoặc, nếu kinh doanh ngành in ấn, anh có thể in cả sách, báo, ... Qui mô công ty sẽ lớn hơn, và tận dụng hiệu quả hơn vốn đầu tư.


Mà thôi, để có một tư duy tốt, không hề đơn giản ...